Często spotykanym problemem przy użytkowaniu już zainstalowanego i funkcjonującego systemu alarmowego jest brak pewnej funkcji, która nagle okazuje się przydatna – czy to wskutek rozbudowy domu, zmiany wyposażenia np. z bramy mechanicznej na sterowaną elektrycznie, czy to zmianę oświetlenia ogrodowego itp. Problem ten nie okazuje się zbyt poważny w sytuacji, gdy posiadany przez nas system alarmowy umożliwia łatwą rozbudowę jego funkcjonalności, np. dzięki projektantowi, który przygotował instalację niejako „na wyrost” lub po prostu łatwa rozbudowa o nowe funkcje jest elementarną cechą systemu. Sytuacja staje się mocno skomplikowana, jeśli w użyciu mamy system o zamkniętej architekturze, którego rozbudowa jest niemożliwa lub w najlepszym wypadku mocno utrudniona. Tutaj z pomocą może przyjść niewielkie urządzenie o nazwie ekspander.
Pod wspólnym pojęciem „ekspandera” może kryć się wiele różnorakich układów oraz urządzeń, które umożliwiają pewną (często jednak dość ograniczoną) rozbudowę funkcjonalności zamkniętego systemu alarmowego. Do każdego systemu alarmowego należy dobrać odpowiedni typ ekspandera, kierując się takimi informacjami, jak typ i model centrali sterującej lub elementów składowych systemu, nie istnieje bowiem uniwersalny ekspander dla każdego rodzaju systemu alarmowego. Wśród typowych rodzajów ekspanderów możemy znaleźć:
- Ekspander wejść – rozszerza funkcjonalność centralki sterującej o kilka (z reguły od 4 do 8 ) wejść. Podłącza się go do jednego z wejść centrali, pozostałe urządzenia należy wpiąć bezpośrednio do wejść ekspandera.
- Ekspander wyjść – sytuacja analogiczna do opisanej powyżej, różnica dotyczy tylko rozszerzenia możliwości centralki sterującej o dodatkowe wyjścia na potrzeby sterowania urządzeniami.
- Ekspander adresujący – współpracujący z różnymi (ściśle określonymi) rodzajami czujników i detektorów analogowych. Należy go wpiąć w linię sygnałową pomiędzy czujnikiem i centralką, dzięki niemu dany detektor zostanie przekonwertowany z analogowego na adresowalny.
- Ekspander mechaniczny – pod tą nazwą kryją się urządzenia, które podłączone pod jedno z wejść centrali potrafią zapewnić funkcje sterowania urządzeniami mechanicznymi na podstawie otrzymywanych sygnałów cyfrowych. Do najczęściej spotykanych urządzeń tego typu zaliczyć można ekspandery czytników kart chipowych (urządzenie samodzielnie analizuje informacje otrzymywane z czytnika kart, a następnie przekazuje wynik do centralki) oraz sterujące wszelkiego rodzaju ryglami, zaczepami lub zamkami elektromechanicznymi na podstawie informacji z zewnętrznych urządzeń sterujących – zamków szyfrowych itp. Ideą działania ekspandera mechanicznego jest zdjęcie funkcji analizy sygnałów z centralki (lub raczej umożliwienie takowej analizy bez udziału centrali), a następnie przekazanie informacji do centralki o stanie realizacji zadania.
- Ekspander audio – urządzenie umożliwiające zapamiętanie kilku (najczęściej 8 do 16) krótkich komunikatów dźwiękowych, które zostaną odtworzone w zdefiniowanej przez operatora sytuacji.
Oprócz wymienionych powyżej najczęściej spotykanych ekspanderów można również znaleźć na rynku urządzenia dedykowane ściśle pod specyficzne zastosowania, np. rozbudowujące możliwości centralki sterującej o interfejs komunikacyjny RS-232 lub moduł sieci LAN, światłowodowe konwertery danych lub też do tworzenia podsieci centralek zależnych od centrali głównej. Tego typu ekspandery są jednak wykorzystywane do tworzenia specjalistycznych systemów alarmowych i zastosowanie ich w warunkach domowych praktycznie rzecz biorąc jest bezcelowe.
