Oprócz dokonania właściwego wyboru czujników ruchu i znajomości reguł ich rozmieszczania, warto również poznać zasady ich działania. Wprawdzie większości użytkowników tego typu wiedza nie jest niezbędna, jednak jeśli jesteś na tyle dociekliwy, żeby się wgłębić choćby pobieżnie w to zagadnienie, z pewnością będziesz w stanie zrobić użytek z posiadanych informacji – na przykład samodzielnie ocenić, czy wywołany przez czujnik sygnał alarmowy jest czymś, co należy zbadać, czy jednak należy do kategorii fałszywych alarmów.
W tym artykule przedstawimy zasady działania kilku najpopularniejszych czujników, kolejno będą to:
- Kontaktron – prawidłowa nazwa tego urządzenia to czujnik magnetyczny stykowy. Stosowane są one do monitorowania drzwi lub otwieranych okien. Składa się z magnesu oraz kontaktronu, czyli szklanej bańki, w które umieszczone są dwa styki elektryczne. Obecność magnesu powoduje, zależnie od modelu utrzymanie stałego stanu kontaktronu, najczęściej w pozycji otwartych styków. Jeśli nastąpi otwarcie drzwi, magnes utrzymujący stan kontaktronu zostanie odsunięty, a więc zniknie siła zewnętrza działająca na styki urządzenia – nastąpi wtedy zwarcie styków i uruchomienie alarmu.
- Czujniki mikrofalowe – urządzenia tego typu wykorzystywane są przede wszystkim do wykrywania ruchu w monitorowanym polu. Zasada ich działania opiera się na wykorzystaniu efektu Dopplera. W jednej obuwie znajduje się nadajnik fal mikrofalowych oraz ich odbiornik. Jeśli w polu” widzenia” czujnika nie zachodzi żaden ruch, odbiornik odbiera odbite od obiektów stałych fale o identycznej częstotliwości, jakie wygenerował nadajnik. Jeśli z kolei fale wytworzone przez nadajnik napotkają na swej drodze poruszający się obiekt, częstotliwość fali odbitej (zgodnie z prawem Dopplera) będzie różna od częstotliwości fali źródłowej – na tej podstawie czujnik stwierdza obecność poruszającego się obiektu w polu widzenia i tym samym uruchamia procedurę alarmową.
Przy wykorzystaniu czujek mikrofalowych należy zwrócić uwagę na cechy mikrofal, takie jak przenikanie przez cienkie ściany, plastik, odbijanie się od metalowych obiektów, praca z wykorzystaniem częstotliwości bazowej 50Hz.
- Czujniki stłuczenia szyby – działają na zasadzie zbliżonej do czujek mikrofalowych, jednak w odróżnieniu od nich nie zawierają urządzenia generującego fale. Czujniki stłuczenia zawierają wyłącznie odbiorniki fal mechanicznych o odpowiednio dobranych częśtotliwościach – będą to odpowiednio fale o częstotliwości powyżej 100kHz dla czujek wykrywających pęknięcia szkła oraz fale dźwiękowe w zakresie od 6 do 30 kHZ, odpowiadające odgłosowi powstającemu podczas tłuczenia szkła. Istnieje jeszcze trzecia odmiana czujek stłuczeniowych, tzw. aktywne. Charakteryzują się one reagowaniem na obecność każdego rodzaju fal mechanicznych, a więc kluczowym elementem ich poprawnego funkcjonowania jest precyzyjny montaż w bezpośredniej bliskości szyby tak, aby zminimalizować prawdopodobieństwo fałszywego alarmu mającego źródło w postaci fali mechanicznej wygenerowanej przez element otoczenia.
- Czujki pasywne podczerwieni – urządzenia pracujące na zasadzie bardzo precyzyjnego pomiaru temperatury, wykorzystujące do tego celu promieniowanie z zakresu podczerwieni. Obszary monitorowane przez czujniki są uzależnione od rodzaju zastosowanej soczewki ukierukowującej fale podczerwone – mogą występować czujniki sektorowe, kurtynowe lub liniowe (pracujące w oparciu o skupioną wiązkę promieniowania). Pomiar temperatury dokonywany jest przez dwa niezależne układy obserwujące skrajne granice monitorowanego obszaru – w momencie wykrycia jakiegokolwiek zakłócenia, a więc rozbieżności w odczytach czujnik generuje alarm. Różnica temperatur zazwyczaj spowodowana jest przez wejście w monitorowany obszar człowieka lub innego organizmu żywego, ale może być również wywołana ruchem ciepłego powietrza, zmianą padania promieni słonecznych w pomieszczeniu lub uruchomieniem np. grzejnika. Podczas montażu czujnika podczerwieni należy mieć więc na uwadze niezwykle wysoką czułość urządzenia na wszelkie zmiany temperatury, nawet takie, które są niewykrywalne dla człowieka, czy to za pomocą ludzkich zmysłów, czy nieprofesjonalnych urządzeń pomiarowych. Więcej informacji tutaj.
Dzięki powyżej opisanym podstawom działania najczęściej spotykanych czujek z pewnością będziesz w stanie samodzielnie określić przydatność oraz sposób i miejsce montażu w swoim własnym systemie alarmowym.