Niezwykle interesującym tematem dla osób interesujących się tematyką zabezpieczeń są dedykowane systemy przewietrzające oraz oddymiające. Niestety wokół tych zagadnień narosło ostatnio sporo mniej lub bardziej bzdurnych mitów, pora więc abyśmy się w kolejnym poradniku zajęli właśnie tą tematyką.
Należy zacząć rozważania od określenia, co konkretnie kryje się pod sformułowaniem „system oddymiania i przewietrzania”. Jak można mniej więcej wykoncypować samodzielnie, są to rozwiązania umożliwiające usunięcie z wnętrz pomieszczeń niepożądanych substancji lotnych – nie tylko dymu jako takiego, ale także np. szkodliwych, drażniących lub trujących gazów. Większość artykułów oraz poradników, jakie można znaleźć w Internecie pomija jednak jedną informację, która ma absolutnie krytyczne znaczenie przy omawianiu systemów oddymiających. Otóż systemy oddymiania i przewietrzania muszą obowiązkowo współpracować z dobrej jakości rozwiązaniami przeciwpożarowymi oraz czujnikami obecności gazu – jeśli budynek, który chcemy wyposażyć w system oddymiania nie dysponuje zaawansowanymi urządzeniami monitorującymi w postaci czujników dymu, ognia, tlenku węgla, czy też gazów takich jak propan, butan lub innymi popularnymi urządzeniami wykrywającymi niebezpieczne substancje, to sens instalacji systemu oddymiania jest żaden. Nie będzie po prostu możliwości dostarczenia mu sygnałów wyzwalających jego działanie, a więc cała ta dosyć kosztowna instalacja będzie pełniła wyłącznie funkcję atrapy. Należy więc pamiętać o najważniejszej regule – oddymianie i przewietrzanie jest tylko dodatkiem do systemu antypożarowego, a nie niezależnym rozwiązaniem. Po wyjaśnieniu podstaw możemy przejść do omówienia składników systemu oddymiania. Należy tutaj zaznaczyć, że tak naprawdę zastosowanie takiego systemu ma sens w przypadku intensywnie używanego przez sporą liczbę osób budynku wielokondygnacyjnego, gdzie rzeczywiście pożar lub wyciek niebezpiecznego gazu na jednej z kondygnacji może przez długi czas pozostać niezauważony w pozostałej części budynku, co z kolei może stanowić naprawdę poważne zagrożenie. W przypadku domu jednorodzinnego jest to rozwiązanie raczej mocno nadmiarowe, co nie znaczy jednak, że zupełnie zbędne. Po prostu ciężko sobie wyobrazić sytuację w domu mieszkalnym, w której przykładowo wybuchnie pożar, uruchomią się systemy przeciwpożarowe, a nie obudzą one lub nie zwrócą uwagi mieszkańców. Ale nie wdając się w głębsze rozważania, przejdźmy do najpopularniejszych składników systemów przewietrzania i oddymiania, którymi są:
- Klapy oddymiające – umieszczone są z reguły w najwyższym punkcie budynku, w dachu lub fasadach, dzięki czemu wykorzystują mechanizmy grawitacyjne, polegające na tym, że rozgrzane powietrze, a więc i dym oraz gaz ziemny gromadzi się w górnej części pomieszczeń (a więc i budynków), co umożliwia łatwe ich usunięcie z wnętrza budynków, przy pomocy wentylatorów sterowanych elektrycznie. Klapy oddymiające mogą być także umieszczone w najniższych miejscach budynku, o ile wykorzystywany jest system usuwania propanu-butanu, który jest gazem cięższym od powietrza.
- Otwory napowietrzające – z reguły są to okna lub kominy, które umożliwiają zassanie świeżego, czystego powietrza do wnętrza budynku, w miejsce usuniętego dymu lub gazu. Najczęściej główny moduł systemu steruje jednocześnie zarówno otworami napowietrzającymi oraz klapami oddymiającymi odpowiednio otwierając i zamykając je w celu zrealizowania maksymalnie skutecznej operacji usuwania szkodliwych gazów z budynku.
- Układy monitorujące – czyli po prostu czujniki obecności dymu, ognia, gazu ziemnego itp. Mogą one stanowić odrębną całość wraz z systemem oddymiania lub być częścią zainstalowanego w budynku systemu przeciwpożarowego, z której korzysta rozwiązanie oddymiające.
- Moduł sterowania ręcznego – rozwiązanie awaryjne pozwalające przeprowadzić manualnie oddymianie budynku w przypadku awarii lub zniszczenia automatycznej centrali systemu.
- Systemy oświetlające – wykorzystywane są jedynie w wypadku dużych budynków o skomplikowanej strukturze wewnętrznej oraz w sytuacjach naprawdę wyjątkowych. Dzięki sprzężeniu z układami oddymiającymi taki system można zaprogramować tak, aby był w stanie utworzyć bezpieczną drogę ewakuacji z budynku poprzez utworzenie oczyszczonego z dymu ciągu komunikacyjnego oraz dodatkowym włączeniem specjalnego oświetlenia sygnalizującego bezpieczną drogę ucieczki ze strefy zagrożenia.
Ostatnim elementem, który należy mieć na uwadze podczas rozważań na temat instalacji systemu oddymiania i przewietrzania budynku jest to, że projekt takiego systemu wymaga pełnego dostępu do planów konstrukcyjnych budynku – dopiero dzięki poznaniu specyficznych cech danego budynku takich jak systemy wentylacji, kominów oraz wewnętrznych ciągów powietrza można zaprojektować i zrealizować sprawnie działający system wentylacji.
